รู้จักกับยาเพร็พ PrEP!
ยาเพร็พ (PrEP) มีชื่อเรียกง่าย ๆ คือ ยาต้านฉุกเฉินก่อนเสี่ยง จุดประสงค์ของยานี้ คือ การป้องกันคนที่มีสถานะเอชไอวีเป็นลบ เพื่อไม่ให้ติดเชื้อเอชไอวี โดยการกินยาดักไว้ก่อน เพื่อให้ระดับยาในร่างกายถึงเกณฑ์ที่กำหนด ก่อนไปมีเพศสัมพันธ์ที่อาจเสี่ยงต่อเอชไอวี แต่สิ่งสำคัญของยานี้ คือ จะต้องทำการตรวจเลือดก่อนการจ่ายยา เพราะยานี้ถือเป็นยาควบคุมที่ไม่สามารถจำหน่ายได้ตามร้านขายยาทั่วไป ทำให้ต้องมีมาตรการที่ต้องตรวจวินิจฉัยจากแพทย์ก่อนการจ่ายยา ทั้งนี้ก็เพื่อความปลอดภัยของผู้ทานยานั่นเอง
การทานยาเพร็พ
การทานยาเพร็พมีอยู่หลายวิธีด้วยกัน แต่ตามปกติแล้ว การทานยานี้ จะต้องทานก่อนมีความเสี่ยงล่วงหน้า ประมาณ 7 วัน และหลังมีความเสี่ยงอีก 7 วันก็จะช่วยป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีได้ หากท่านใดที่สนใจรับยา ก็สามารถติดต่อที่สถานพยาบาล เพื่อปรึกษาแพทย์และวางแผนการทานยาได้เลย
ผลข้างเคียงของยาเพร็พ อาจเกิดขึ้นได้ในผู้ใช้ยาบางราย แต่ส่วนมากจะเป็นอาการที่ไม่มีความรุนแรงมากนัก ที่พบทั่วไป ได้แก่ อาการปวดศีรษะ เวียนศีรษะ คลื่นไส้ หรือท้องเสียเล็กน้อย และอาการเหล่านี้จะเป็นประมาณ 1 สัปดาห์เท่านั้น แต่บางรายก็จะไม่มีอาการใด ๆ เลย ทั้งนี้จะขึ้นอยู่กับชนิดของยาที่รับประทานด้วย เพราะบางตัวยาอาจเป็นชนิดที่แรง และทำให้มีผลข้างเคียงรุนแรงกว่า เช่น เกิดอาการอ่อนเพลีย อาเจียน หรือชาบริเวณมือและเท้าได้ เพราะฉะนั้นควรสอบถามเรื่องตัวยาเพร็พ กับแพทย์ให้ดีก่อนเริ่มทานยา
ใช้ยาเพร็พ แล้วยังต้องใช้ถุงยางด้วยหรอ?
ยาเพร็พ มีประสิทธิภาพที่สามารถป้องกันเชื้อเอชไอวีได้สูงกว่าร้อยละ 90 แต่ไม่ถึง 100% เพราะฉะนั้นการที่ทานยาอยู่ ก็ไม่ได้ยืนยันว่าจะไม่ติดเอชไอวีแน่ ๆ เพราะฉะนั้นยานี้ จึงควรทานและใช้ร่วมกับถุงยางอนามัยจะดีกว่า เพราะสามารถป้องกันได้สองชั้นอุ่นใจมากกว่า นอกจากนี้การไม่ใช้ถุงยางอนามัยยังทำให้คุณอาจเสี่ยงต่อโรคอื่น ๆ ไม่ว่าจะเป็น หนองใน ซิฟิลิส ไวรัสตับอักเสบบี ไวรัสตับอักเสบซี หูดหงอนไก่ และอื่น ๆ อีกมากมายที่ยาเพร็พป้องกันไม่ได้
ต้องทานยาเพร็พ นานแค่ไหน?
การรับยาเพร็พครั้งแรก ปกติแพทย์จะจ่ายยาให้ทานสำหรับ 1 เดือนก่อน แต่หากคุณไม่ได้วางแผนจะไปมีความเสี่ยงก็สามารถหยุดยาได้ทันที ถ้าคุณต้องการที่จะทานยาเพร็พในระยะยาว แพทย์อาจมีการนัดให้มาตรวจเลือดซ้ำ เพื่อตรวจดูค่าไตได้ เพราะในระยะยาวยาเพร็พ อาจส่งผลให้ค่าไตสูงขึ้น แต่นอกจากเรื่องค่าไต ยาตัวนี้ก็ไม่ให้ผลเสียใด ๆ ร้ายแรงต่อสุขภาพ แม้ในคนที่ทานยามากว่า 5 ปีแล้วก็ตาม
อ่านบทความที่เกี่ยวข้อง
ทำยังไงถ้าลืมทานยาเพร็พ?
สิ่งแรกที่ควรทำ คือ การไปปรึกษาแพทย์ผู้จ่ายยา แล้วอธิบายสถานการณ์ที่เกิดขึ้นให้แพทย์ฟัง เมื่อผ่านการประเมินเบื้องต้น แพทย์อาจตัดสินใจจ่ายยาเป๊ป PEP (ยาหลังเสี่ยง) ให้คุณ หรือไม่จ่ายยาใดๆ แต่ให้คำแนะนำ หรือให้รีบทานยาทันทีที่นึกขึ้นได้แล้วค่อยติดต่อแพทย์
การตรวจเลือดต้องทำบ่อยแค่ไหน?
ปกติการตรวจเอชไอวี หลังการทานยาเพร็พ จะทำแค่ช่วงรับยาครั้งแรก ๆ เท่านั้น และหลังจากนั้นหากทานยาระยะยาว อาจมีการนัดมาตรวจทุก 3 หรือ 6 เดือน หลังจากตรวจเลือดแล้ว คุณก็สามารถกลับไปทานยาได้ตามปกติ
รับยาเพร็พ (PrEP) ได้ที่ไหนบ้าง?
ยาเพร็พสามารถติดต่อขอรับได้ที่สถานพยาบาลทั่วไป หรือตามโรงพยาบาลใหญ่ ๆ ของแต่ละจังหวัด แต่ยาที่จ่ายให้ตามโรงพยาบาล อาจเป็นยาที่ผลข้างเคียงรุนแรงกว่าปกติ หากท่านใดอยากทานยาที่มีประสิทธิภาพแต่ผลข้างเคียงน้อย ก็สามารถมารับยาเพร็พได้ที่ คลินิกนิรนาม สภากาชาดไทย หรือตามคลินิกเฉพาะทางด้านโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้ เพราะหากไปที่สถานพยาบาลเฉพาะทางจะมีตัวเลือกให้คุณมากกว่า
ราคายาเพร็พ ในปัจจุบัน?
ราคายาเพร็พจะแตกต่างไปตามสถานพยาบาลแต่ละแห่ง แต่ค่าบริการอาจจะรวมหลายส่วนเช่น
- การตรวจเลือด
- ค่าบริการทางการแพทย์
- ค่ายา
- ค่าบริการอื่น ๆ
โดยค่าบริการเบื้องต้นจะเริ่มตั้งแต่ 2,000 บาท ไปจนถึง 5,000 บาท โดยประมาณ