ยาเป๊ป PEP คืออะไร?
ยาเป๊ป (PEP) มีชื่อเรียกง่าย ๆ คือ ยาต้านฉุกเฉินหลังเสี่ยง ยานี้ถูกสร้างขึ้นมาสำหรับกรณีคนที่ยังไม่มีเชื้อเอชไอวีไปมีความเสี่ยงรับเชื้อมาไม่ว่าจะทางใดก็ตาม หากทานยาเป๊ปครบกำหนด จะสามารถป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีได้ และยานี้จำเป็นต้องทานภายใน 72 ชั่วโมงหลังจากมีความเสี่ยงมาเท่านั้น เพราะหากเกิน 72 ชั่วโมง ยาเป๊ปจะไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีได้ ฉะนั้นใครก็ตามที่คิดว่าได้มีความเสี่ยงรับเอชไอวีมาไม่เกิน 72 ชั่วโมงก็สามารถเข้ารับยาเป๊ป (PEP) ที่สถานพยาบาลใกล้บ้านได้เลย เหตุการณ์ที่เข้าข่ายว่ามีความเสี่ยงต่อเชื้อเอชไอวี คือ
- มีเพศสัมพันธ์แบบไม่ใช้ถุงยางอนามัย กับบุคคลที่ไม่ทราบผลเลือด
- เกิดเหตุที่เลือดของผู้ติดเชื้อเอชไอวี มาสัมผัสกับบาดแผลบนร่างกายเราโดยตรง
- มีการใช้เข็มฉีดยาร่วมกันกับผู้อื่น
- เกิดอุบัติเหตุทางการแพทย์ เช่น เข็มทิ่มตำโดยไม่ได้ตั้งใจ
การทานยาเป๊ป?
ปกติการทานยาเป๊ป จำเป็นต้องทานขั้นต่ำ 28 วันถึงถือว่าเป็นการรักษาที่เสร็จสมบูรณ์ และจำเป็นจะต้องทานยาตรงเวลาเหมือนกันทุกวัน เพื่อให้ประสิทธิภาพของยาเป๊ปดีที่สุด หากมีการขาดยานานเกินไปจะทำให้มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อเอชไอวี เพราะถือว่าการรักษาล้มเหลว เมื่อทานยาเป๊ปครบ 28 วัน แล้วแพทย์จะทำการนัดคนไข้ มาทำการตรวจเลือดซ้ำ เพื่อทำการสรุปผลการรักษา และอาจมีการแนะนำเพิ่มเติม เรื่องการมีเพศสัมพันธ์ และการป้องกันความเสี่ยงในอนาคตด้วย จึงจะเป็นอันจบการทานยาเป๊ปในครั้งนั้น
ผลข้างเคียงของยา PEP จะมีในผู้ทานยาบางรายเช่น อาการเวียนหัว คลื่นไส้ หรือท้องเสีย ซึ่งส่วนมากจะมีอาการนี้ประมาณสัปดาห์เดียวเท่านั้น และบางรายอาจไม่มีอาการใด ๆ เลยก็ได้ ฉะนั้นควรสอบถามเรื่องตัวยาที่ได้รับและผลข้างเคียงให้ครบถ้วนก่อนเริ่มทานยา
ต้องทานยาเป๊ปยังไง?
ยาเป๊ปปัจจุบันมีด้วยกันหลายสูตรมาก ตามแต่ละสถานที่ และแต่ละประเทศ สถานพยาบาลบางแห่งจะมีการจ่ายยาให้ทานแค่วันละ 1 เม็ด บางที่จ่าย 2-3 เม็ดก็มีเช่นกัน แต่สิ่งที่ต้องทำเหมือนกัน คือ การทานยาให้ตรงต่อเวลาและสม่ำเสมอทุกวัน ไปให้ครบ 28 วัน ส่วนของรายละเอียดเพิ่มเติมเรื่องการทานยาเป๊ปสามารถสอบถามเพิ่มเติมได้จากแพทย์ผู้จ่ายยา
จะรับยาเป๊ปได้จากไหนบ้าง?
สถานพยาบาลทั่วไป อาจมีตัวยาสำรองไว้ให้คุณ แต่อาจมีให้ทานไม่ครบ 28 วัน เพราะฉะนั้นคุณสามารถไปสอบถามที่โรงพยาบาลใหญ่ ๆ หรือตามคลินิกเฉพาะทางด้านโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้ อีกทางเลือกหนึ่ง คือ คุณสามารถไปรับยาที่คลินิกนิรนาม ของสภากาชาดไทยได้เลย แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นก่อนรับยาเป๊ปจะต้องมีการตรวจเลือดก่อนเสมอ เพราะยานี้ถึงจะจำเป็น แต่หากไม่ตรวจเลือดก่อน คุณอาจจะได้รับผลเสียจากยามากกว่าผลดี ตัวอย่างเช่น การตรวจหาเชื้อไวรัสตับอักเสบบี และการตรวจค่าไต เพราะยาเป๊ปสามารถส่งผลต่อระบบการทำงานของไตอย่างรุนแรงได้ หากคนไข้มีค่าไตที่สูงอยู่ก่อนแล้ว ฉะนั้นจำเป็นต้องตรวจก่อนทุกครั้ง ส่วนไวรัสตับอักเสบบี ตัวยาเป๊ป นั้นมีประสิทธิภาพในการรักษาไวรัสตับอักเสบบีได้ แต่ตัวยานั้นมีการจ่ายให้แค่ 28 วัน ซึ่งไม่เพียงพอและไม่ใช่จุดประสงค์หลักต่อการรักษาไวรัสตับอักเสบบี หากรับยาไปโดยที่ไม่ตรวจ คุณอาจเสี่ยงต่อการมีเชื้อดื้อยา ทำให้การรักษาไวรัสตับอักเสบบี ยากขึ้นเป็นทวีคูณ จึงเป็นที่มาของการตรวจเลือดที่ก่อนการจ่ายยานั่นเอง
อ่านบทความที่เกี่ยวข้อง
ราคาของยาเป๊ป (PEP)?
ราคาของยาเป๊ป จะแตกต่างไปตามแต่ละสถานพยาบาล เพราะต้องมีการตรวจเลือดที่ต้องทำก่อนอย่างแรก รวมถึงมีค่าตัวยาที่มีหลากหลายสูตรและราคาต่างกันไปในแต่ละชนิด สถานพยาบาลบางแห่งอาจเลือกยาตัวมาตรฐานที่จ่ายให้ แต่มีผลข้างเคียงเยอะ หรือบางแห่งอาจมีการจ่ายยาสูตรอื่นที่ประสิทธิภาพเท่ากัน แต่ราคาสูงกว่าก็ได้ เพราะฉะนั้นจึงควรสอบถามค่าบริการให้แน่นอนก่อนการรับยาเป๊ป ส่วนราคาเบื้องต้นของการรับยาเป๊ปจะเริ่มตั้งแต่ 2,000 บาท ไปจนถึง 20,000 บาทโดยประมาณ